Epiktetos kimdir?

Epiktetos köle olarak doğmuş Yunan bir filozoftur. MS 50-135 yıllarında Hierapolis, Frigya’da (bugünkü Pamukkale, Türkiye) doğdu. Sürgün edilene kadar ise Roma’da yaşadı.

Yaşadığı zamanın en büyük Stoacı öğretmeni Mosonius Rufus‘un derslerine katılmış, düşünceleri üzerinde çalışmıştır. İmparator Domitianus döneminde filozofların sürgün edilmesi kararı verildikten sonra Roma’dan ayrılmak zorunda kaldı. Ayrıldıktan sonra kuzeybatı Yunanistan’daki Niğbolu’ya gitti ve hayatının geri kalanını orada yaşadı.

Dersleri ve öğretileri öğrencisi olan Arrian tarafından yazılıp yayınlandı. Bunun için Arrian’a çok müteşekkir olmalıyız. Eğer böyle bir şey yapmasaydı belki de Epiktetos’u tanımıyor olurduk.

“Karşılaştığın zorluklar ne kadar büyükse, üstesinden gelmek o kadar gurur vericidir.” Epiktetos

Epiktetos genel olarak diğer filozoflardan farklıydı.

Felsefenin teorik bir disiplin olmadığını ve bunun bir yaşam biçimi olduğunu savundu. Dışardan gelen olayların kontrolümüz dışında olduğu söylüyor; bu durumları ne olursa olsun sakince ve soğukkanlılıkla kabul etmemizi öğütlüyordu.

Aynı zamanda bireylerin kendi davranışlarından sorumlu olduklarını da belirtmeyi unutmadı. Bunun nedenini ise bireyin kendi eylemlerini seçme kapasitesine ve yeteneğine sahip olmasına bağladı.

Çünkü kişi uygun bir öz disiplin yoluyla davranışlarını inceleyebilir ve kontrol edebilir.

Epiktetos, kendini felsefe ve felsefenin getirdiği yaşam biçimine adamış büyük bir filozoftur.

“Mutluluğun tek bir yolu var ve bu da iradenin gücünün ötesinde şeyler hakkında endişelenmeyi bırakmaktır.” Epiktetos

Yukarıda belirttiğimiz gibi Epiktetos hiçbir metin kaleme almamıştır. Onun yerine öğrencisi Arrhionos ders notlarını derleyerek iki başlık altında toplamıştır. Sekiz kitaptan oluş­tuğu sanılan Diatribai ‘nin (Söylevler) sadece dört kitabı günümüze ulaşmıştır.

Enkheiridion (Elkitabı) başlığı altında toplanmış ya­zılar ise Epiktetos’un felsefi düşüncelerinin aforizmalar biçiminde bir özetidir. Sokrates ile Diogenes’i örnek alan Epiktetos, daha çok ilk dönem stoacılarının düşüncelerine önem gösterir. Enkheiridion ise sözlük anlamı gibi onun “rehber” olarak kullanılabilecek bir özeti sayılır.

Söylevler’de Stoa etiğinin temel unsurları kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Stoa felsefesinin en önemli kaynaklarından biri olan Söylevler, felsefe tarihi boyunca birçok düşünür tarafından ele alınmış bir eserdir.